ITUC Global Rights Index 2024
De nieuwe ITUC Global Rights Index 2024 is verschenen waarin de internationale organisatie van vakbonden elk jaar opnieuw de balans opmaakt van de situatie van arbeidsrechten in 151 landen. Hiervoor wordt er gekeken naar schendingen van arbeidsrechten, op basis van internationale wetten en multilaterale overeenkomsten. De nieuwe cijfers uit dit rapport laten een mondiaal beeld zien waarin democratische rechten en vrijheden in veel landen in gevaar zijn.
Een van de meest opvallende resultaten is dat in bijna negen van de tien landen wereldwijd het recht om te protesteren is geschonden (87%). Dit aantal is afgelopen tien jaar sterk gestegen. Uit de algehele trend van de cijfers uit de Index blijkt dat de fundamentele rechten van werknemers in gevaar zijn.
Over de ITUC-index
De Global Rights Index van de ITUC is een uitgebreid overzicht van de wettelijke rechten van werknemers waarin 151 landen worden beoordeeld aan de hand van een lijst van 97 indicatoren die zijn afgeleid van de ILO-verdragen en jurisprudentie, en is als zodanig de enige database in zijn soort. Landen worden beoordeeld op een schaal van 1 tot 5+ op basis van de mate waarin de rechten van werknemers worden gerespecteerd. Schendingen worden elk jaar van april tot maart geregistreerd.
“Al 11 jaar lang laat de Index een snelle achteruitgang zien in de rechten van werknemers in alle continenten,” zegt Luc Triangle, leider van de ITUC, waarbij nationale vakbondsfederaties uit de hele wereld zijn aangesloten. “Werknemers zijn het kloppend hart van de democratie en hun recht om gehoord te worden is cruciaal voor de gezondheid en duurzaamheid van democratische systemen. Wanneer hun rechten worden geschonden, wordt de democratie zelf aangevallen. Democratie, vakbonden en werknemersrechten gaan hand in hand; je kunt het ene niet hebben zonder het andere."
Vakbondsvrijheid en het recht om te protesteren in Cambodja
Ook in de landen waar CNV Internationaal actief is, staan vrijheden onder druk. In Cambodja werden negen vakbondsleiders opgepakt tijdens een vreedzaam protest voor vakbondsvrijheid. Ze zijn veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf, met de beschuldiging van ‘aanzet tot het plegen van een misdrijf’.
CNV Internationaal steunt in Cambodja de vakbond CLC die zich inspant om de sociale bescherming van werknemers te verbeteren en om arbeidsconflicten op te lossen. Op deze manier hopen we bij te dragen aan een veilig werkklimaat waarin vakbonden zonder gevaar kunnen opkomen voor werkende mensen.
Collectief onderhandelen
In acht van de tien landen wereldwijd hebben niet alle werknemers het recht om zich te laten vertegenwoordigen door een vakbond, die namens hen collectief onderhandelt over arbeidsvoorwaarden. Overheden weigerden onder andere om het gesprek aan te gaan met de vakbonden over sociaaleconomische wetten en beleid op het terrein van werk en inkomen. Daarnaast werden vakbonden buitengesloten van deelname aan tripartite overleg met werkgevers en overheden.
Tevens maken werkgevers in verschillende landen misbruik van gebrekkige wetgeving en minimale handhaving om collectieve onderhandelingen te vermijden. Hiervoor worden allerlei tactieken gebruikt. Zo vertragen werkgevers het proces op allerlei manieren. Ze weigeren onderhandelingen aan te gaan met werknemersvertegenwoordigers of sluiten overeenkomsten met niet-onafhankelijke vakbonden die onder invloed staan van de werkgever of andere niet-representatieve organen. Dergelijke vakbonden komen in praktijk niet of nauwelijks op voor de belangen van werknemers.
Tevens maken werkgevers in verschillende landen misbruik van gebrekkige wetgeving en minimale handhaving om collectieve onderhandelingen te vermijden. Hiervoor worden allerlei tactieken gebruikt. Zo vertragen werkgevers het proces op allerlei manieren. Ze weigeren onderhandelingen aan te gaan met werknemersvertegenwoordigers of sluiten overeenkomsten met niet-onafhankelijke vakbonden die onder invloed staan van de werkgever of andere niet-representatieve organen. Dergelijke vakbonden komen in praktijk niet of nauwelijks op voor de belangen van werknemers.
Dodelijke slachtoffers van anti-vakbondsgeweld
In zes landen zijn vakbondsleden vermoord vanwege hun vakbondswerk. Dit was onder andere het geval in Colombia en Honduras, twee landen waar CNV Internationaal actief samenwerkt met de lokale vakbonden. De getroffen werknemers en hun families wordt vaak geen recht gedaan, doordat onderzoeken naar de moorden niet in gang worden gezet.
In Colombia zijn elf vakbondsleden vermoord tussen 2023 en 2024; helaas blijft het land hiermee het meest dodelijke land voor vakbondswerk. De overheid heeft dit erkend en heeft in september 2023 een proces gelanceerd waarbij de vakbeweging is erkend als een collectief slachtoffer van de gewapende conflicten.
Veiligheidsrisico’s blijven helaas een voortdurend probleem voor onze partners in Colombia. Dit maakt het lastig voor ons als CNV Internationaal om onze activiteiten uit te voeren en de vakbonden te ondersteunen. Wij proberen de risico’s te verminderen door ook te werken op internationaal niveau en door te werken aan de implementatie van klachtenmechanismen.
Wij werken hiervoor ook samen met andere organisaties, zoals de duurzaamheidsorganisaties RSPO en Bonsucro voor respectievelijk de palmolie- en de suikersector en ook met het Nationale Contactpunt (NCP) voor de OESO-richtlijnen voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Hoop voor vakbondsleden in Guatemala
Uit de resultaten van het rapport blijkt dat Guatemala opnieuw een van de tien slechtste landen is om te leven als werknemer. Het land wordt geplaagd door voortdurend geweld tegen arbeiders; zelfs de meest gewone vakbondsactiviteiten zijn een zaak van leven en dood. De regering slaagt er niet in om de vakbondsleden te beschermen, noch om de anti-vakbondsmisdaden te vervolgen. Vakbondsleden in Guatemala hebben te maken met een constante sfeer van angst en intimidatie, en doodsbedreigingen. Daarnaast is er een hoog gehalte aan pogingen om de vakbonden op te breken gedaan.
Slechts 0.2 procent van de werknemers in Guatemala durft lid te zijn van een vakbond. Dat maakt het heel bijzonder dat het, ondanks alle risico’s de moedige werknemers in de palmoliesector in Guatemala onlangs wel is gelukt om de eerste vakbond binnen hun sector op te richten.
Deze vakbond in het bedrijf REPSA werd daarbij gesteund door de lokale partnerorganisatie CONDEG en CNV Internationaal. Dit is een overwinning voor de Guatemalteekse palmoliewerkers, en een historisch en hoopvol moment in de palmoliesector. De sector laat op deze manier zien dat ze zich willen inzetten voor een industrie waar arbeidsrechten worden gerespecteerd.
Publicatiedatum 28 06 2024
Doodsbedreigingen tegen vakbondsleider mijnbouw en zijn familie
Nieuwe publicatie over de rol van vakbonden in HRDD
Eerste vakbond ooit binnen de palmoliesector opgericht in Guatemala