Gendergelijkheid

Naast economische discriminatie (zoals de loonkloof) kampen vrouwen op de werkvloer wereldwijd met zowel fysieke als verbale vormen van geweld en psychologische intimidatie. Denk aan suggestieve opmerkingen, aanranding en verkrachting. Maar ook ontslag bij zwangerschap of promotie in ruil voor een seksuele tegenprestatie.

CNV Internationaal pleit voor betere internationale regelgeving om deze problemen wereldwijd aan te pakken. Wij ondersteunen vakbonden bij hun activiteiten om de positie van vrouwen te verbeteren en vrouwelijk leiderschap te versterken.

Non aux violences faites aux femmes - message de COSI Benin — Benin CONAF commission femmes

Geweld en seksuele intimidatie

Geweld tegen vrouwen op het werk blijft één van de meest schrijnende vormen van misbruik van mensenrechten op het gebied van arbeid. Vrouwen die lijden onder dit geweld zijn niet snel geneigd om dit te melden bij de autoriteiten, bijvoorbeeld uit angst voor represailles. Het is namelijk moeilijk om erover te praten. Want wat als de dader je baas is?

In landen als Guatemala zie je een toename in de meest extreme vorm van geweld, namelijk 'femicidio', oftewel: moord. Ook de coronamaatregelen zorgden voor een toename van huiselijk geweld tegen vrouwen en meisjes. Dat komt onder meer doordat meisjes vaak niet meer naar school gaan, ook niet toen de scholen weer open zijn gegaan.

De bestrijding van geweld wordt vaak belemmerd door rechteloosheid. Onderzoek en vervolging van misdaden blijft vaak achterwege en de rechtszaken die er zijn verlopen traag. Slachtoffers van seksueel geweld op het werk hebben vaak niet de kennis en de middelen om een rechtszaak aan te spannen.

Soms hebben landen wel wetten waarop slachtoffers van geweld en intimidatie een beroep kunnen doen. In de praktijk bieden die helaas vaak onvoldoende bescherming.

Lees meer op de themapagina "Stop geweld tegen vrouwen op het werk" >

Gender en inclusiviteit

Om ongelijkheid tegen te gaan is het belangrijk om te werken aan een inclusieve organisatie, waarin de werknemers een afspiegeling zijn van de maatschappij met respect voor elkaars eigen unieke achtergrond met andere gebruiken, gewoonten en behoeften.

Om invulling te geven aan de verantwoordelijkheid om genderverschillen te respecteren en inclusiviteit te bevorderen is het van belang dat bedrijven wereldwijd beleid hebben op dit thema om risico’s op betrokkenheid bij negatieve impacts op gender en inclusiviteit te voorkomen of te mitigeren.

Wat doet CNV Internationaal?

Vakbonden spelen een belangrijke rol, onder andere door aandacht te geven aan vrouwelijk leiderschap, door te onderhandelen over betere arbeidsomstandigheden en met praktische ondersteuning. We steunen onze partnervakbonden in het West-Afrikaanse Benin en Niger die een gratis telefoonlijn hebben speciaal om vrouwen te helpen die kampen met geweld en (seksuele) intimidatie in en om het werk. Ook onze partnervakbond in Senegal steunen we bij hun inzet hiervoor

Kijk de video met verhalen uit Benin.

Gender audit tool

Hoe gendervriendelijk is jouw eigen organisatie eigenlijk? Samen met ILO C190 expert Jane Pillinger heeft Nicole Mathot van CNV Internationaal een tool ontwikkeld, waarmee een vakbond kan toetsen hoe gendervriendelijk het eigen beleid is. De eerste keer is het raadzaam een consulent in te schakelen die het proces begeleidt. De resultaten van de tool kunnen gebruikt worden om een verbeterplan op te stellen. De tool is nog vrij nieuw maar in verschillende landen, ook bij onze vakbondspartners in Mali zet dit echt verandering in gang.

CNV Internationaal adviseert en ondersteunt partnervakbonden om geweld op de werkvloer te voorkomen. Daarnaast voert CNV Internationaal een sterke lobby voor meer bewustwording en (internationale) wetgeving.

CNV Internationaal werkt ook aan versterking van leiderschapsposities van vrouwen zowel binnen de vakbeweging als op de werkvloer. Want vrouwelijke rolmodellen zijn belangrijk om tot de cultuurverandering te komen die ook nodig is voor het terugdringen geweld op de werkvloer.

Kijk ook het verhaal van Heng Chenda, die binnen haar vakbond CLC in Cambodja een inspirerend voorbeeld is.

Verdrag tegen geweld en seksuele intimidatie op het werk

In 2024 is het al vijf jaar geleden sinds in juni 2019 een bindend verdrag werd gesloten door de Internationale Arbeidsorganisatie ILO: Conventie 190. In dit verdrag zijn afspraken gemaakt over de bescherming van werknemers tegen geweld en intimidatie op de werkvloer. Lidstaten die het verdrag onderschrijven, moeten geweld en intimidatie bij wet verbieden.

Partnervakbonden van CNV Internationaal zetten zich actief in voor een snelle maar vooral ook goede ratificatie van dit verdrag in hun land. Want voordat er geratificeerd kan worden moet er het nodige gebeuren om de wet- en regelgeving aan te passen.

Richtlijnen, verdragen en beleid

Universele Verklaring van de rechten van de mens

De Universele Verklaring bepaalt dat niemand gediscrimineerd mag worden op grond van ras, huidskleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of om het even welke overtuiging, afkomst, bezit, geboorte of andere status.

Verdragen van de International Labour Organisation (ILO)

Verschillende aspecten van gendergelijkheid zijn vastgelegd in diverse verdragen van de tripartite VN-organisatie voor arbeid ILO die door veel landen geratificeerd zijn. Dit zijn de belangrijkste:

1951 (No.100) Conventie met betrekking tot gelijke betaling voor mannen en vrouwen voor gelijkwaardig werk
1958 (No. 111) Conventie met betrekking tot gelijke kansen en behandeling met betrekking tot werk en werkgelegenheid
1981 (No. 156) Conventie met betrekking tot werknemers met zorgverantwoordelijkheden
2000 (No. 183) Conventie met betrekking tot bescherming in verband met zwangerschap
2019 (No. 190) Conventie tegen geweld en agressie op de werkvloer

De ILO werkt sinds 1999 aan de Decent Work Agenda. Inmiddels is de Decent Work Agenda in brede kring aanvaard als belangrijke strategie voor armoedebestrijding en ontwikkeling. De Decent Work Agenda is opgenomen in de Millennium Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.

VN Sustainable Development Goals

De door de VN ontwikkelde Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDG’s) gaan uit van gendergelijkheid en het verminderen van ongelijkheden.

SDG 5: gelijke kansen voor mannen en vrouwen om mee te beslissen binnen de politiek, de economie en het openbare leven
SDG 8: bevordering van eerlijk werk voor iedereen en inclusieve en duurzame economische groei
SDG 10: economische groei moet inclusief zijn. Oftewel, iedereen moet erbij betrokken worden

Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW)

Op 18 december 1979 is het VN-Vrouwenverdrag aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. The Convention of the Elimination of All forms of Discrimination against Women (CEDAW) verplicht staten die het verdrag geratificeerd hebben om de eigen regelgeving discriminatievrij te maken en ervoor te zorgen dat andere partijen (bedrijfsleven, politieke partijen etc.) vrouwen niet discrimineren.

The UNDP Gender Equality Seal certification

De UNDP-certificering voor gendergelijk omvat normen om een meer egalitaire werkomgeving te bevorderen, hardnekkige genderkloven te overbruggen en de positie van vrouwen op de werkplek te versterken, en tegelijkertijd door sociale rechtvaardigheid de productiviteit en concurrentievermogen te bevorderen.

Downloads

Gids speciaal voor Nederlandse bedrijven met internationale toeleveranciers:
RVO Violence and harassment @work (2020)

Factsheet over het verdrag C190 van de Internationale Arbeidsorganisatie ILO:
Time for a world free from violence and harassment (2020) (ENG)Diversiteit in de top (2019) (SER)CNV Internationaal Onderzoek Violence against women at the workplace (2015)