Global Rights Index: Arbeidsrechten onder druk in coronacrisis

Afgelopen jaar waren er meer schendingen van arbeids- en vakbondsrechten dan afgelopen acht jaar, zo blijft uit de Global Rights Index, het jaarlijkse onderzoek van wereldvakbondsorganisatie ITUC. De democratie kwam in veel landen onder vuur te liggen, ook in partnerlanden van CNV Internationaal. Vooral in Colombia en Cambodja nam de onveiligheid toe.

De index meet wereldwijd schendingen  van arbeids- en vakbondsrechten, zoals het stakingsrecht, het recht om een vakbond op te richten en er lid van te worden, het recht op vakbondsactiviteiten en het recht op vrije meningsuiting en vergadering.

Een nieuw sociaal contract voor herstel en veerkracht

Uit het onderzoek blijkt dat regeringen en werkgevers de coronapandemie hebben aangegrepen om werknemers te ontslaan; het recht op collectieve onderhandelingen hebben geschonden; het toezicht op werknemers hebben opgevoerd en het recht op privacy hebben ondermijnd; en de vrijheid van meningsuiting en vergadering hebben beperkt. Werkplekken worden minder veilig, met meer beperkingen op vakbondsactiviteiten in Belarus, Colombia, Cambodja en Myanmar. Rechten van werkenden worden ingeperkt doordat regeringen repressieve wetten hebben aangenomen in o.a. Honduras, India, Indonesië, Slowakije en Uruguay.

2021 is een jaar waarin de democratie opnieuw onder vuur is komen te liggen. Het aantal landen dat de registratie van vakbonden belemmerde, steeg van 89 landen in 2020 tot 109. Het aantal landen waar de vrijheid van meningsuiting en vergadering werd ontzegd of ingeperkt, steeg van 56 in 2020 tot 64 dit jaar. Vooral in Cambodja, Hongkong en Myanmar werden vakbondsleiders gearresteerd. 

Lichtpunten

Op wetgevingsgebied zijn er enkele positieve ontwikkelingen. Zo ligt er op dit moment een initiatiefwet in de Tweede Kamer voor IMVO-wetgeving. Het kabinet bereidt ook bouwstenen voor IMVO-wetgeving voor. Als het Europese proces voor een due diligence-wetgeving te langzaam duurt, dan zal het kabinet deze bouwstenen gebruiken voor Nederlandse wetgeving. Bedrijven moeten verantwoordelijk worden gehouden voor misstanden in hun ketens. Maar er moet er nog veel meer worden gedaan. De internationale vakbeweging roept op tot een nieuw sociaal contract, met banen, rechten, sociale bescherming, gelijkheid en inclusie.

Slechtste landen

De tien slechtste landen voor de werkende bevolking in 2021 zijn Bangladesh, Belarus, Brazilië, Colombia, Egypte, Honduras, Myanmar, de Filipijnen, Turkije en Zimbabwe.

De achtste editie van de ITUC Global Rights Index rangschikt 149 landen op basis van respect voor de rechten van werknemers.

De belangrijkste bevindingen

• 87% van de landen schendt het stakingsrecht.
• 79% van de landen schendt het recht om collectief te onderhandelen.
• 74% van de landen sluit bepaalde werknemers uit van het recht om een vakbond op te richten en zich daarbij aan te sluiten.
• Het aantal landen dat de registratie van vakbonden belemmerde, stijgt van 89 in 2020 tot 109 in 2021.
• Het aantal landen dat de vrijheid van meningsuiting beperkt, nam toe van 56 in 2020 tot 64 in 2021.
• Werknemers worden in 45 landen blootgesteld aan geweld.
• Werknemers hebben geen of beperkte toegang tot de rechter in 65 procent van de landen.
• Werknemers riskeren willekeurige arrestaties en detentie in 68 landen.
• In zes landen werden in 2020 vakbondsleden vermoord: Brazilië, Colombia, Guatemala, Myanmar, Nigeria en de Filippijnen.

Download het complete onderzoek 

De International Trade Union Confederation ITUC vertegenwoordigt werknemers uit 163  landen, er zijn 332 nationale vakbondsorganisaties aangesloten. Het CNV is ook lid.