Colombia is geen business as usual

Tweede Kamerleden moeten tijdens hun werkbezoek aan Colombia een helder signaal afgeven over de gebrekkige voortgang en uitvoering van het vredesakkoord. Daartoe roepen tien maatschappelijke organisaties op, verenigd in het Colombia Platform. Zij vragen de Kamerleden ook te wijzen op de verslechterde mensenrechtensituatie en de Venezolaanse migratiecrisis. Nederland is nog steeds de grootste importeur van steenkolen en palmolie uit Colombia, terwijl de arbeidsomstandigheden sterk te wensen overlaten en er nog altijd ontbossing plaats vindt door uitbreiding van palmolieplantages.

Het Colombia Platform roept de Kamerleden op een spoedige uitvoering van het vredesakkoord hoog op de agenda te zetten tijdens hun bezoek, van 4 - 11 mei. Afspraken over het beschermen van mensenrechtenverdedigers worden niet nagekomen, waardoor sociale leiders en mensenrechtenverdedigers hun leven nog steeds niet zeker zijn: elke drie dagen wordt er een sociaal leider of activist vermoord. President Duque van Colombia beloofde premier Rutte in november een actieplan uit te rollen om mensenrechtenverdedigers te beschermen. Dit heeft nu – vijf maanden later – nog niet tot verbeteringen geleid.

Ook bedrijven hebben een verantwoordelijkheid bij het voorkomen van mensenrechtenschendingen in Colombia. Nederland hanteert de OESO-richtlijnen voor Bedrijven en Mensenrechten als voorwaarde voor handel met Colombia en verwacht van bedrijven een strikte due diligence procedure. Ondanks alle goede bedoelingen van het Nederlandse IMVO-beleid blijft het in de Colombiaanse context toch vaak een papieren exercitie door gebrek aan handhavingscapaciteit, corruptie en straffeloosheid.

Kamerleden zouden bij de Nederlandse overheid en bedrijven moeten aandringen op een strikte procedure om risico’s op mensenrechtenschendingen in kaart te brengen, en dat zij waar deze toch optreden, daar transparante actie tegen ondernemen. Daarbij dienen zij ook de zeer kwetsbare positie van mensenrechtenverdedigers mee te nemen.

Speciale aandacht moet uitgaan naar schendingen in de steenkolen- en palmoliesector. Nederland is de grootste importeur van zowel Colombiaanse palmolie als Colombiaanse steenkool die via de Rotterdamse haven worden ingevoerd. In verschillende IMVO-convenanten zijn deze ketens benoemd als hoge-risicosectoren. Nederlandse banken, energie -en levensmiddelenbedrijven zijn aan zet om hun IMVO ambities waar te maken.

Steenkool: verzoeningsdialoog en arbeidsrechten

In de Cesar-regio, waar Nederlandse energiebedrijven al jaren grote hoeveelheden steenkolen kopen, zijn tussen 1996 en 2006 minstens 3.100 mensen vermoord, 250 personen zijn ‘verdwenen’, en 55.000 boeren van hun land verdreven. Slachtoffers vragen al vele jaren om gerechtigheid en genoegdoening voor de grove mensenrechtenschendingen.

Het Colombia Platform vraagt Kamerleden aan te dringen op de start van een directe verzoeningsdialoog tussen mijnbouwbedrijven en slachtoffers van de mensenrechtenschendingen, als voorwaarde voor het voortzetten van de steenkolenexport naar Nederland.

Daarnaast blijven de arbeidsomstandigheden in de mijnen zorgelijk. Arbeiders die ziek of arbeidsongeschikt worden vanwege de zware werkomstandigheden hebben de grootste moeite om aanspraak te maken op hun rechten.

Dit komt doordat mijnbouwbedrijven steeds meer via illegale constructies indirect mensen op contractbasis inhuren. Dit moet worden teruggedrongen, door aanpassingen in de Colombiaanse wet én door inzet op fatsoenlijk werk door de mijnbouwbedrijven.

Palmolie: arbeidsomstandigheden, mensenrechten en milieu

Palmolie is door Nederland aangewezen als een kansrijke sector. Berichten over toenemende ontbossing in de Colombiaanse Amazones van 400 hectare per dag stellen het Colombia Platform echter niet gerust.

Er zijn drie actieve klachten ingediend bij de Ronde Tafel Over Duurzame Palmolie – (Round Table for Sustainable Palm Oil - RSPO), over illegale landonteigening door palmoliebedrijven. Ook in palmolie heeft maar een klein deel van de werknemers (20%) een fatsoenlijk contract met voldoende toegang tot sociale zekerheid, compensatie voor arbeidsgerelateerde ziekten en ongevallen etc.

Veel actieve vakbondsleiders in de sector zijn bedreigd, of erger vermoord, vanwege hun inzet voor verbeterde arbeidsomstandigheden en CAO’s. Het Colombia Platform vraagt daarom aan de Kamerleden aan te dringen op strengere handhaving van wetgeving over arbeidsomstandigheden, mensenrechten en milieu met goede afspraken over gebruik van land, water, lucht en transport.

Essentieel is dat er onafhankelijke, democratische vakbonden zijn die in onderhandeling met werkgevers tot goede afspraken voor de werknemers kunnen komen.

Meer over dit onderwerp: