4D-Blog - Developing Data Driven Dialogue

Aflevering 1 – Waar hebben we het eigenlijk over?

Op de afgelegen suikerplantages in Midden Amerika wordt het metershoge suikerriet vaak nog met de hand gekapt. Grote groepen kappers, mannen en soms ook vrouwen, ouderen maar ook tieners, lopen het riet in onder de bloedhete zon. Het zijn vaak dagloners die werken voor een stukloon dat te weinig is voor de kosten van levensonderhoud. Ze moeten vele tonnen kappen,  vele uren en lange dagen achter elkaar, om tijdens het oogstseizoen om toch voldoende te verdienen. De quota, dat wil zeggen de hoeveelheid die gekapt moet worden om een minimum loon te verdienen, zijn hoog. Noodgedwongen zetten arbeiders daarom hun familie inclusief kinderen ook aan het werk.

De extreem lange werkdagen, in combinatie met tropische hitte, te weinig pauzes en tekort aan drinkwater op de afgelegen velden, vormen samen een dodelijke cocktail voor de nieren, die veel suikerkappers uiteindelijk fataal wordt.   

Suikerkappers hebben zelden vast werk. Meestal huurt het bedrijf hen in via een uitzendbureau. Veel van hen zijn migranten uit een buurland waar nog minder werk is of waar de lonen nog lager zijn.

Wie problemen durft aan te kaarten of lid wordt van een vakbond loopt het risico helemaal niet meer aan de bak te komen. Niet bij dezelfde maar ook niet bij een andere plantage. Er circuleren  zwarte lijst met namen tussen bedrijven.   

Zo worden  suikerkappers gemangeld. Hun stem wordt niet gehoord. De bedrijfsleiding doet ongevallen en ziekte af als incidenten. Plantages liggen ver weg van de bewoonde wereld. Bewijs maar eens wat er precies aan de hand is en hoe de werkomstandigheden zijn.

Maar er zijn toch ook gecertificeerde producenten? En voedingsconcerns in Europa die hun best doen om verantwoord te ondernemen. Jazeker, maar toch laat de praktijk zien dat het lastig is om risico’s op uitbuiting in waardeketen uit te sluiten.

De belangrijkste oorzaak; regels, certificering en afspraken blijven papieren bureaucratie als de stem van werknemers op de plantages over of het goed of slecht gaat geen plek krijgt.

Maar hoe kunnen we  zorgen dat hun stem doordringt?   

Door hen direct de vragen te stellen waar het om gaat: Op welke plantages staat vakbondsvrijheid onder druk of hoeveel mensen krijgen geen leefbaar loon betaald?

Is er een eenvoudige, goedkope en snelle manier om dit soort bruikbare informatie op tafel te krijgen?  Om die vraag te beantwoorden heeft CNV Internationaal de hulp ingeroepen van Data4Development. Komende maanden gaan we verder aan het werk. We doen regelmatig verslag van de voortgang in een serie blogs waar van dit de eerste aflevering is.

Evidence based lobby noemen we dit, oftewel, goed onderbouwde lobby. Een mooi voorbeeld is de Cambodjaanse kledingindustrie waar jaarlijks een nieuw minimumloon in de kledingsector vastgesteld wordt.

Onze vakbondspartner had vooraf goed onderzocht wat de kosten van levensonderhoud zijn en welk loon de kledingmakers nodig hebben. Data bleken een belangrijk middel om hun betoog kracht bij te zetten. De regering raakte daardoor overtuigd van de noodzaak het loon een stap te verhogen.

Van data naar informatie

Afgelopen jaar is CNV Internationaal aan de slag gegaan met de KoboToolbox in de suikersector. Natuurlijk weten de vakbonden in de suikersector in Nicaragua wel dat suikerkappers vaak geen leefbaar loon verdienen. Maar wat is het stukloon voor het kappen van tonnen suikerriet tijdens extreem lange dagen echt?

In veel landen is er wel een officieel minimum loon, maar dat is nog geen leefbaar loon. Is er een manier waarop de vakbonden in de suiker die vragen eenvoudig kunnen stellen om informatie te verzamelen? Met de KoboTool hebben we een aantal enquètes uitgevoerd. Dat leverde al waardevolle gegevens op in de vorm van excellsheets.

Van informatie naar kennis

We zijn blij dat het gelukt is deze data te verzamelen. Maar toch, er moet meer gebeuren. In deze vorm zijn de uitkomsten namelijk nog niet goed bruikbaar. Voor CNV Internationaal en de onze vakbondspartners is het nog steeds lastig om met die uitkomsten voor onze neus een analyse te maken die echt bruikbaar is en helder inzicht geeft.

Van kennis naar dialoog

Wat ontbreekt is een eenvoudig dashboard om de verzamelde informatie op te halen. We willen graag meer “data driven” werken. We willen data omzetten in duidelijke beelden. die we letterlijk kunnen meenemen in onze dialoogstrategie. Het is belangrijk voor vakbonden om exact te kunnen aangeven wat de situatie is. Als vakbond moet je je beweringen met betrouwbare data kunnen onderbouwen. Dan sta je veel sterker als je gaat onderhandelen met het management van het bedrijf in kwestie, over voorstellen om de omstandigheden te verbeteren. 

En, heel belangrijk, goede data maken het mogelijk om bij te dragen aan meer transparantie van de gehele internationale waardeketen. Zoals in het geval van suiker; Als CNV Internationaal zijn we lid van Bonsucro, de organisatie voor verduurzaming van de suikersector. Als lid willen we onze bijdrage leveren aan de verbetering van de standaard die momenteel wordt herzien. Binnen Bonsucro wordt de stem van de suikerkappers tot nu toe bijna niet gehoord.

Sociale issues zijn nu nog nauwelijks opgenomen in de standaard. Uiteraard moeten we met goed onderbouwde argumenten komen om niet alleen de producenten maar vooral ook de bedrijven in de voedingssector hogerop in de keten  te overtuigen om daar verandering in te brengen en arbeidsrechten zoals een leefbaar loon wel op te nemen.

Suikerkappers halen zelf de data op

De voorspelbare reactie van werkgeverskant is uiteraard: Wat gaat dat wel niet kosten en wie zal dat betalen? Data zijn nodig om voor te rekenen wat de situatie nu is en wat het echt gaat kosten om leefbaar loon onderdeel te maken van de standaard en wat bedrijven moeten bijdragen aan een leefbaar loon in de suikersector.

Nu zijn onderzoeken en data verzameling niet nieuw. Maar meestal wordt dat gedaan door experts van buiten. Wat nieuw is aan dit initiatief van participatieve monitoring is dat de vakbonden van de suikerrietkappers om wie het gaat zelf de data ophalen via KoboTools en betrokken zijn bij de analyse van de resultaten. Zij  zelf zijn de onderzoekers en zijn eigenaar van de data waarmee ze ervoor zorgen dat hun stem in hele keten gehoord kan worden.

Van dialoog naar impact

Als het vakbonden lukt om een succesvolle lobby af te ronden en afspraken te maken dan is dat eigenlijk nog maar het begin. Een jaar later wil je dan kunnen kijken of die afspraken impact gehad hebben en echt verbetering opgeleverd hebben.

Je wilt weten welke bedrijven zich aan de afspraken houden en welke niet.  Dat kan natuurlijk met een gewone enquête. Maar met een handig digitaal systeem heb je de informatie sneller beschikbaar en je kunt in korte tijd heel veel werknemers om input vragen.

In de loop van het voorbereidingstraject is het enthousiasme bij  CNV Internationaal en Data4Development alleen maar gegroeid. Maar, zoals dat gaat, komen er met het beantwoorden van een vraag, vaak alweer drie nieuwe vragen bij.

Hoe maak je duidelijke vragen, zodat de antwoorden betrouwbaar zijn. Op welke manier neem je zo’n survey af, mobiel via een app, of met een laptop via de website. Of kan het ook via whatsapp? Of toch nog op papier. Zijn werknemers digitaal genoeg om dit zelf te toen? Zeker, we hebben nog heel wat werk te verzetten. .

Maar het belangrijkste is dat we begonnen zijn. Dit project laat direct de stem horen van de werkers aan het begin van internationale productieketens, van suikerkappers, tot kledingmakers en van mijnwerkers tot palmolie-arbeiders.

Hun vakbonden geeft dit een stevige onderbouwing om hun lobbystrategie effectiever te maken. In de loop van de tijd krijgen ze meer inzicht  in de resultaten van hun werk. En, niet te vergeten kunnen de vakbonden met de uitkomsten in handen helder communiceren met hun leden over hoe we daar en hier samenwerken aan eerlijke loon naar werken.

Komende tijd doen we verslag van de pilots in onder andere Latijns-Amerika.

Reacties? Vragen? Welkom via internationaal@cnv.nl