Onafhankelijke vakbonden cruciaal om uit crisis in Venezuela te komen

Dialoog tussen Venezolaanse regering en oppositie in Mexico 

Door de diepe economische crisis in Venezuela - buurland van het koninkrijk der Nederlanden - zijn al  meer dan 4.6 miljoen Venezolanen het land ontvlucht, naar buurlanden zoals Colombia en Peru, op zoek naar een toekomst.

Het is de twee na grootste vluchtelingen crisis in de wereld. De economie zit compleet aan de grond door wanbeleid dat heeft geleid tot hyperinflatie. Het autoritaire regime duldt geen tegenstand duldt en zet de democratie buitenspel. De COVID-19 pandemie heeft de crisis nog eens extra verdiept.

Om een oplossing te zoeken is er een politieke dialoog in Mexico gestart is tussen de Venezolaanse regering en de Venezolaanse oppositie. Deze besprekingen worden gefaciliteerd door Noorwegen met begeleiding van Nederland en Rusland. Het is niet de eerste poging tot dialoog; in 2016, 2017, 2018 en 2019 zijn er al eerder pogingen gedaan die allemaal op niets zijn uitgelopen. De crisis is echter zo uitzichtloos dat zowel regering als oppositie bereid zijn om nogmaals een poging te wagen.

Werknemers

Of er wel of niet politiek resultaten geboekt worden tijdens deze dialoog in Mexico heeft directe gevolgen voor miljoenen Venezolaanse werknemers. Volgens vakbond ASI Venezuela – partner van CNV internationaal -  moet er juist geluisterd worden naar de voorstellen van de gewone werknemers. De crisis treft hen immers het meest.

De dialoog tussen de regering van Nicolás Maduro en de oppositie, die gezamenlijk optrekt in het Plataforma Unitaria onder leiding van Juan Guaidó, is begonnen op het dieptepunt van de crisis die het land afgelopen jaren doormaakt.

"Het is cruciaal -ondanks de polarisatie tussen de regering en de politieke oppositie- dat zij het gesprek aangaan,
zodat er afspraken gemaakt kunnen worden over een routekaart om uit de crisis te kunnen komen.
Dan kan er maar één winnaar zijn: Venezuela"

 Leída Marcela León, voorzitter van vakbond ASI 

"Daarom is het van vitaal belang, ondanks de polarisatie tussen de regering en de politieke oppositie, dat zij het gesprek aangaan zodat er afspraken gemaakt kunnen worden over een routekaart om uit de crisis te kunnen komen. Dan kan er maar één winnaar zijn: Venezuela", zegt Leída Marcela León, voorzitter van vakbond ASI (Alianza Sindical Independiente).  

Geen democratie zonder vakbonden

“Er is politieke overeenstemming nodig om uit de crisis te komen. Dat is het doel van deze dialoog. Maar dat is niet mogelijk zonder de voorstellen van de werknemersorganisaties”, benadrukt de onafhankelijke vakbond ASI, partner van CNV Internationaal. De vakbond is echter niet uitgenodigd door de organisatoren van de dialoogtafel, noch in Venezuela noch in Mexico. "De politieke actoren moeten begrijpen dat er zonder vakbonden geen democratie is", aldus vakbondsleider León.

Ondanks het linkse regime, vindt er in Venezuela al jarenlang geen overleg tussen sociale partners meer plaats. Lonen en prijzen worden opgelegd door de overheid. Veel vakbonden zijn gelijkgeschakeld met de overheid en onafhankelijke vakbonden worden dwarsgezeten door de overheid en hun leiders zelfs opgepakt.

Internationale aanbevelingen

Hier lijkt iets van verbeteringen te komen de laatste maanden nu de overheid de aanbevelingen van de ILO voor Venezuela probeert op te volgen en het gesprek met werkgevers en werknemers is aangegaan.

Hierbij zijn niet alleen de “officiele” vakbonden die verbonden zijn aan de overheidslijn betrokken maar dus ook kritische en onafhankelijke vakbonden zoals ASI. Overleg tussen de sociale partners is van belang om akkoorden te bereiken op het gebied van lonen, gezondheid en veiligheid op het werk en de vakbondsvrijheid.

“Het van groot belang dat onafhankelijke en democratische vakbonden zoals ASI Venezuela de stem van de gewone arbeiders kunnen laten horen bij de politieke onderhandelingen om zo een uitweg te vinden uit de crisis” beaamt Maurice van Beers, regio coördinator van CNV internationaal voor Latijns Amerika. “Uiteindelijk moeten er natuurlijk garanties komen voor eerlijke en democratische verkiezingen.”

Hyperinflatie

De sociale en economische context van de dialoog in Mexico had niet dramatischer kunnen zijn. Het minimumloon is door de hyperinflatie zo laag dat er vrijwel niets voor gekocht kan worden. Het dekt slechts 1,02% van de nodig behoeftes voor voedsel bijvoorbeeld. Dat betekent honger, ziekte, dood, ondervoeding, gebrek aan scholing voor werknemers en hun gezinnen. Wat de oorzaak is van de grootste gedwongen migratie in de geschiedenis van  Latijns-Amerika

Volgens Marcela Leon, de voorzitster van de vakbond ASI, "hebben de 44 maanden van aanhoudende hyperinflatie de koopkracht van de lonen en de waarde van bestaande collectieve arbeidsovereenkomsten vernietigd".

Vakbondsmensen die zich hierover uitspreken lopen de kans om opgepakt te worden. Zo zijn er al 159 arbeiders en vakbondsleiders gearresteerd en zitten vast. De vrijheid van organisatie en de fundamentele arbeidsrechten in Venezuela worden met de voeten getreden.  

Ineengestort gezondheidssysteem

De gesprekken in Mexico gaan bovendien over een land waar de COVID-19 pandemie op volle kracht doorheen raast en het hoofd moet bieden met een ingestort gezondheidssysteem en zonder beschermingsmiddelen voor degenen die het virus moeten bestrijden. De vaccinatiegraad van gezondheidswerkers is zeer laag.

Dat vertaalt zich in duizenden infecties onder gezondheidswerkers.  :

• in de eerste helft van het jaar zijn 722 sterfgevallen in de gezondheidssector geregistreerd op een totaal van 3.799 sterfgevallen volgens de officiële cijfers.
• 19,4% van degenen die door het coronavirus zijn omgekomen, zijn gezondheidswerkers.

“Daarom moet de stem van de werknemers worden gehoord tijdens de gesprekken in Mexico, , zegt Leída Marcela León.  "Wij kunnen zelfs bemiddelen tussen deze gepolariseerde partijen. We kunnen zorgen dat ze onze pijn en ons leed begrijpen".

Voorstellen van de ASI voor het politieke overleg in Mexico

Sinds februari neemt vakbond ASI deel aan de bipartiete en tripartiete sociale dialoog, bijeengeroepen door het Ministerie van het Sociale Zaken en Arbeid, onderdeel van het opvolgen van de al eerder genoemde aanbevelingen van de ILO. Maar nog steeds is er geen consensus. Er zijn geen afspraken vertaald in concrete resultaten. Vakcentrale ASÍ Venezuela heeft voorstellen voor de middellange termijn gedaan, maar de uitvoering hangt af van de politieke dialoog. Die moet leiden tot productiviteit, vertrouwen, werkgelegenheid en rechtszekerheid.

Koopkracht 

Parallel daaraan moet er een programma van hervormingen op het gebied van belastingen, wetgeving, werkgelegenheid en productiviteit worden opgesteld, door middel van een tripartiete sociale dialoog van vakbonden, werkgeversorganisaties en de overheid.

Dit moet zorgen voor rechtszekerheid voor investeerders en rendement op investeringen. Dit zal ook de productie en productiecapaciteit van het land nieuw leven inblazen. Programma's voor fatsoenlijk werk moeten zorgen voor loonherstel en daarmee koopkracht binnen de termijn van de noodwet op arbeid.

• Vakbond ASI roept de deelnemers aan de politieke dialoog op om te streven naar consensus voor het vrijgeven van de bevroren middelen van de Venezolaanse staat in het buitenland. Dit is noodzakelijk om dit voorstel voor een minimuminkomen voor het noodzakelijke levensonderhoud te bekostigen.
   
• Alle werknemers moeten dringend worden gevaccineerd, zodat zij geleidelijk aan weer aan het werk kunnen gaan.
   
• Oprichting en installatie van de Nationale Tripartiete Commissie en/of Raad voor de lonen.