Bitterzoete vanille UIt madagaskar
Echte vanille is een kostbare specerij. Het wordt verwerkt in ijs, gebak en bijvoorbeeld luxe kerstdesserts. Maar wat is vanille eigenlijk. Waar komt het vandaan? En wie zijn de mensen die zorgen dat de vanille bij ons in de winkels terechtkomt?
Madagaskar, een eiland ten oosten van Afrika, is beroemd om de exotische natuur. En ook om de vanille stokjes, want echte vanille is een van belangrijkste exportproducten.
Het klimaat is daar geschikt voor vanille. En de boeren kennen hun vak. Er komt veel handarbeid bij de teelt van vanille kijken. De bestuiving van de bloemen luistert heel nauw. De bloem gaat om zes uur 's ochtends open en sluit om twaalf uur weer. Binnen die zes uur moet de vanillebloem met de hand bestoven worden. Je hebt maar één kans om te zorgen dat er vanillestokjes gaan groeien. Want de dag erna gaat de bloem niet weer open. En ja, het zijn vaak kleine kinderhanden die dat werk doen...
De prijzen op de wereldmarkt fluctueren sterk. Een kilo vanillestokjes kost nu meer dan 430 euro op de wereldmarkt, een recordprijs, maar dat kan zo weer veranderen. Driekwart van de vanilleboeren leeft onder de armoedegrens. Dat betekent dat ze moeten rondkomen van minder dan 1,60 euro per dag.
CNV Internationaal onderzocht hoe het komt dat de kleine vanilleboeren zo worden uitgebuit. En wat er moet gebeuren om hun werk en inkomen te verbeteren.
Vanille is in Nederland peperduur,
Daar leeft 75% van de boeren onder de armoedegrens
Het verhaal van Sylvette Besoea
Sylvette Besoea (49) is zo'n kleine vanilleboerin in Sava het noordelijkste puntje van Madagascar. Samen met haar man Florent Gilbert heeft ze een halve hectare vanilleplanten.
Met hun 4 kinderen en een kleinkind leven ze van de opbrengst. Dit jaar was de prijs zo goed dat ze zelfs een fiets gekocht hebben. Maar Sylvette heeft grote zorgen.
Wat is er aan de hand in Madagaskar?
Echte vanille is veel geld waard. Veel vanilleboeren krijgen te maken met bendes die de oogst stelen. Voor de beste kwaliteit is het beter de vanille pas te plukken als die zwart is.
“Nu plukken we de vanille al als die nog groen is“, vertelt Sylvette. We laten het luchtdicht verpakken en bewaren het thuis. Daardoor leven we nu in voortdurende angst voor de veiligheid van onze gezinnen.”
Wat moet er gebeuren ?
Voor kleine zelfstandige boeren zoals Bejo (70), in een verre uithoek van Madagaskar, is het heel moeilijk om iets te doen aan de uitbuiting. Ze hebben geen idee hoe de internationale handel in elkaar zit.
Onbetrouwbare handelaren die de boeren uitbuiten moeten niet langer hun gang kunnen gaan. Ook de bendes die vanille stelen moeten aangepakt worden.
Wat doet de vakbond eraan?
De lokale vakbond SEKRIMA komt voor de boeren op en strijdt al lange tijd voor een eerlijke prijs voor vanille en veilige, fatsoenlijke werkomstandigheden. CNV Internationaal steunt het werk van SEKRIMA.
Daarom organiseerde de vakbond workshops waar de boeren voorlichting krijgen over hoe de prijzen kunstmatig laag worden gehouden. En over hoe zij samen via vakbond SEKRIMA kunnen opkomen voor hun rechten.
Ik begrijp nu meer van de vanille productieketen.
Het is goed en belangrijk om samen wegen te zoeken om uit de problemen te komen.
(vanilleboer bij de workshop van de vakbond)
Wat kunnen westerse bedrijven doen?
Alle grote bedrijven hebben beleid op het gebied van duurzaamheid ontwikkeld.
Het komt er nu op aan dat zij dat meer in praktijk brengen. Dat betekent dat ze actief optreden tegen misstanden in hun productieketen.
CNV Internationaal spreekt internationale voedingsconcerns aan om echt een actieve rol te gaan spelen en verbetering af te dwingen.
Dit is trouwens ook hun eigen belang. Want Madagaskar is een belangrijk productieland en de misstanden bedreigen de kwaliteit en de stabiliteit van de aanvoer.
Werk in uitvoering op Madagaskar
In Madagascar steunt CNV Internationaal projecten van vakcentrale: SEKRIMA. Een succes voor de vakbeweging was totstandkoming van het ‘Programme Pays 2015-2019’.
Dit programma is een samenwerking tussen de regering van Madagaskar en de UNDP. Het richt zich op goed bestuur, strijd tegen corruptie en consolidering van de vrede. Daarnaast gaat het over duurzame en inclusieve ontwikkeling. Thema's die belangrijk zijn voor de vakbeweging. Andere belangrijke onderwerpen van het programma zijn bemiddeling tussen de politieke elites, versterking van de rechtsstaat en respect voor de mensenrechten in Madagaskar.
Meer over politieke en sociaal economische ontwikkelingen op Madagaskar