Blog Niger - Olie in de vastgelopen motor van sociale dialoog

Bij de start van de training geven de deelnemers ons een kijkje in hun dagelijkse praktijk van onderhandelingen. Het is slikken als je de verhalen hoort. Wat wij volstrekt normaal vinden, is hier totaal anders. De overheid die zich lang niet altijd aan afspraken houdt, vakbonden die elkaar beconcurreren of tegen elkaar uitgespeeld worden, overplaatsing van vakbondsmensen naar het platteland als ze zich te kritisch hebben opgesteld…Toch zijn deze vakbondsmensen nog steeds actief in hun vakbond. Komende dagen doen zij mee met deze CNV training om nieuwe ideeën en vaardigheden op te doen.

Deze training is een vervolg op de eerdere twee, met deels dezelfde en deels nieuwe deelnemers. We merken dat de voorgaande trainingen effect hebben gehad voor het werk van onze vakbondspartner in Niger. Dankzij training en opleiding zijn de vakbondsonderhandelaars tegenwoordig beter in staat een constructieve bijdrage te leveren aan de sociale dialoog. Zo gaan zij beter voorbereid de onderhandelingen in en stellen zich constructiever op in het overleg.

We hebben geprobeerd een mooi programma te maken, met daarin onderhandelingstechnieken als: Win-win, erop letten dat je aandacht besteedt aan de relatie met je onderhandelingspartner en dat je alternatieven hebt bedacht voordat je in een onderhandeling stapt. Natuurlijk is dat niet helemaal nieuw voor deze deelnemers. Toch is het wel anders om de werkelijkheid eens te analyseren met behulp van wat theorie of een model over onderhandelen en communiceren. Het leidt tot drukke discussies. Het aantal handen dat omhoog schiet bij een vraag aan de zaal is niet bij te houden. Iedereen wil graag zijn of haar bijdrage leveren.

Het is ook leuk om te merken dat twee jaar geleden het werken in groepjes voor velen nog nieuw was... Dat verliep soms vrij chaotisch. Nu is er kennelijk meer ervaring opgedaan. De groepjes organiseren zichzelf snel en gaan aan het werk.

Als we na het bekijken van een filmpje over onderhandelingstechnieken vragen: welke techniek kun je nu inzetten, zegt een van de deelnemers: een kleine stilte. Niet meteen antwoorden of erop inspringen, maar even een korte stilte laten vallen. Zo reflecteren ze op hun eigen gedrag, en hoe ze dat kunnen aanscherpen, ondanks de moeilijke omstandigheden waarin ze moeten werken. Een energievolle dag! Morgen weer een!

Dinsdag is gericht op conflictmanagement. Het doel van deze training is uiteindelijk het beter laten verlopen van de sociale dialoog. Dat betekent voor vakbonden hier ook dat het middel staken niet altijd uit de kast moet worden getrokken.

Nu is daar al veel veranderd. Waar in voorgaande jaren de scholen maandenlang dicht waren vanwege stakingen, is er nu na de twee voorgaande trainingen, het afgelopen schooljaar niet gestaakt! Maar ondertussen krijgen de vakbonden nog niet wat ze willen. De sociale dialoog zit op slot. Daarom kijken we vandaag naar hoe conflicten zich ontwikkelen, en welk gedrag bij welke conflictfase hoort.

Een van de deelnemers zegt heel raak: “Wat wij doen, als consensus niet werkt, dan grijpen we meteen naar machtsmiddelen. Ik zie nu dat er nog een fase tussen zit, waarbij je bijvoorbeeld ook op arbitrage of wettelijke regelingen kunt terugvallen”.

In de middag staan we stil bij de psychologische en emotionele kant van conflicten. Zelfs in een vakbondsconflict neem je je eigen emoties, achtergrond en identiteit mee. Hoe speelt dat een rol? De deelnemers willen allemaal graag delen hoe ze handelen in een conflictsituatie. “Het lijkt klein en nietig, deze dingen, en misschien niet relevant in “grote” onderhandelingen, maar eigenlijk is het heel belangrijk! En als je het verwaarloost, heb je geen succes!”, merkt een deelnemer heel treffend op. Goed om te horen!

Morgen gaan we verder met het onderdeel ‘Train de trainer’. Dan mogen de deelnemers zelf presenteren wat ze hebben geleerd. Op naar een betere sociale dialoog in het onderwijs in Niger!

De woensdag van de cursus sociale dialoog in Niger staat in het teken van train-de-trainer. Het doel is dat de deelnemers de inhoud van deze cursus beter met hun achterban kunnen delen. In de ochtend werkt iedereen hard aan de voorbereiding. In de middag is er tijd om zelf cursus te geven. Elk groepje doet een lesdeel.

Wat een enthousiasme! Er zijn toneelstukjes bedacht om een geslaagde onderhandeling te laten zien. De post-its vliegen door de zaal bij brainstorm-sessies. Bij het onderdeel presenteren komt iedereen aan bod.

Zo horen we de inhoud van de cursus weer van hen terug. Dat is tegelijk een mooie manier om kort te herhalen en te checken hoe de stof is overgekomen.

Vandaag denken we ook samen na over welke boodschap wij het beste naar de minister kunnen overbrengen, om zo wat olie in de vastgelopen motor van de sociale dialoog te gieten. De volgende dag bezoeken we inderdaad de minister van primair onderwijs. Net als in Nederland zijn er meerdere ministers die zich bezighouden met onderwijs. Alleen zijn het er hier zelfs nog een aantal meer. Het is een nuttig gesprek. De dialoog wordt weer voor geopend verklaard! Aan beide zijden is er de intentie om dit schooljaar goed te beginnen.

Ook moeilijke kwesties worden besproken zoals overplaatsing van leraren naar het platteland, ver van hun familie. Aangezien veel leraren vrouw zijn, is dat niet makkelijk te combineren met hun gezinsleven. Maar het overschot aan leraren in Niamey en het tekort in de regio’s, maakt dat het ministerie ook hier ‘met de handen in het haar zit. Diplomatiek laten we weten dat we overplaatsing in sommige gevallen wel begrijpen. Maar als het vakbondslidmaatschap meespeelt om mensen over te plaatsen, hebben we uiteraard grote vraagtekens.

Later denken we met de vakbondsbestuurder na over hoe ze als bond een grotere rol zouden kunnen spelen in het afspreken van de voorwaarden waaronder mensen worden overgeplaatst. Nu is dat voor het leven! Zouden ze geen afspraken kunnen maken over andere termijnen, een roulatie systeem?

Daar ben je als vakbond voor. Hopelijk waren wij deze week een beetje vakbond voor hun, zodat zij weer een betere vakbond voor hun leden kunnen zijn. Voor Niger.

Annemieke Schoenmaker

Niger, 26-28 augustus 2019