De  United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights (in het Nederlands:
VN Principes voor Bedrijfsleven en Mensenrechten) worden meestal kortweg aangeduid als de Ruggie Principes, naar hun ontwerper John Ruggie.

De principes beschrijven de plicht van overheden en de verantwoordelijkheid van bedrijven om mensenrechten te respecteren.

Deze overheidsplicht en deze bedrijfsverantwoordelijkheid bestaan onafhankelijk van elkaar. Dit is goed om te weten! Want het betekent dat bedrijfsleven en overheden zich niet langer achter elkaar mogen verschuilen als het gaat om mensenrechten. 

Uitgebreide informatie over de Ruggie Principes is hier te vinden. 

Fundamenteel deel

De principes 11 tot en met 15 vormen het fundamentele deel van deze ‘bedrijfsprincipes’. Eigenlijk gaat het ons als vakbond hier om. Deze principes beschrijven de normatieve basis:

Principe 11

Bedrijven hebben een verantwoordelijkheid om mensenrechten te respecteren, onafhankelijk van de plicht van overheden.

Principe 12

De verantwoordelijkheid heeft betrekking op internationaal erkende mensenrechten. Dit zijn minimaal de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, de fundamentele rechten volgens de ILO (International Labour Organisation) en de Verklaring over de Fundamentele Principes en Rechten op het Werk.

Principe 13

Bedrijven moeten voorkomen dat ze mensenrechtenschendingen veroorzaken of ertoe bijdragen. Als er toch rechten worden geschonden, zijn ze verplicht om actie te ondernemen. Ook moeten bedrijven elke verbondenheid met mensenrechtenschendingen zien te voorkomen, óók als er via hun bedrijfsrelaties rechten worden geschonden. Lukt dit niet, dan moeten ze proberen de negatieve impact daarvan te verminderen.

Principe 14

De verantwoordelijkheid van bedrijven om de mensenrechten te respecteren, geldt voor álle bedrijven. En dat los van factoren als omvang, sector, eigendomsvorm of structuur. Deze factoren beïnvloeden wel de mate waarin het bedrijf die verantwoordelijkheid kan nakomen. Al moet hierbij altijd rekening worden gehouden met de ernst van de mensenrechtenschending.

Principe 15

Bedrijven moeten beleid en processen ontwikkelen, om zo aan hun verantwoordelijkheid te kunnen voldoen. Denk aan een beleidsstatement of bijvoorbeeld een mensenrechtenrisico managementsysteem. Hiermee kunnen bedrijven mensenrechtenrisico’s in kaart brengen en ook tijdig aanpakken, als dat nodig mocht zijn. Daarnaast moet een bedrijf(stak) een mechanisme hebben dat de schade voor slachtoffers kan compenseren, wanneer mensenrechtenschendingen zich onverhoopt toch voordoen.
 

Operationeel deel

De resterende ‘bedrijfsprincipes’ (16 tot en met 24) werken de fundamentele principes verder uit. Dit operationele deel geeft in feite aan hoe bedrijven hun verantwoordelijkheid daadwerkelijk kunnen vormgeven. Deze bedrijfsprincipes zijn handig om bij de hand te houden:

Principe 16

Bedrijven dienen hun commitment op te nemen in een beleidsverklaring. Hierin moet staan wat er op het gebied van mensenrechten van het personeel wordt verwacht. De verklaring moet worden gecommuniceerd naar alle medewerkers en relaties. Ook moet de verklaring de basis vormen voor procedures om het mensenrechtenbeleid in de gehele organisatie te verankeren.

Principe 17

Bedrijven dienen een mensenrechten-due diligence (een soort scan) uit te voeren om de negatieve gevolgen van hun bedrijfsvoering in kaart te brengen, voorkomen en verzachten. Hierbij wordt gekeken naar de gevolgen die ze zelf veroorzaken en de gevolgen waaraan ze bijdragen via hun zakenrelaties. Deze due diligence hoort een doorlopend proces te zijn.

Principe 18

Om de risico’s voor mensenrechten te beoordelen, dienen bedrijven te kijken naar de werkelijke en potentiële gevolgen van hun eigen activiteiten of die van hun zakenrelaties voor de mensenrechten. Hiervoor moeten ze onder andere in gesprek gaan met mogelijk getroffen groepen en andere belanghebbenden.

Principe 19

Om negatieve gevolgen voor mensenrechten te voorkomen en te verzachten, dienen bedrijven de bevindingen van hun analyse in interne processen te integreren. Hierbij gaat het ook om het nemen van passende acties. De verantwoordelijkheid hiervoor moet op het juiste niveau geregeld zijn. Plus de interne besluitvorming, budgettoewijzingen en toezichtprocessen moeten goed zijn ingericht.

Principe 20

Om na te gaan of de negatieve gevolgen voor mensenrechten goed genoeg worden aangepakt, dienen bedrijven de effectiviteit van hun reactie te volgen. Dit kan aan de hand van kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren en feedback van interne en externe bronnen. Dit kunnen bijvoorbeeld getroffen belanghebbenden zijn.

Principe 21

Bedrijven moeten naar buiten toe communiceren hoe ze de negatieve gevolgen voor mensenrechten aanpakken. Dit is vooral van belang als er zorgen leven bij (of namens) de getroffen belanghebbenden. De communicatie moet duidelijk en specifiek zijn, mag geen nieuwe risico’s opleveren en mag geen inbreuk vormen op geheimhouding.

Principe 22

Wanneer bedrijven vaststellen dat ze negatieve gevolgen hebben veroorzaakt of daaraan hebben bijdragen, dienen ze te zorgen voor herstel of moeten ze daaraan meewerken.

Principe 23

Waar een bedrijf ook actief is en wat een bedrijf ook doet, er dient altijd voldaan te worden aan alle geldende wetten. Ook moeten bedrijven altijd de mensenrechten naleven. Wanneer ze worden geconfronteerd met tegengestelde eisen, dienen ze manieren te zoeken om de mensenrechten toch na te leven.

Principe 24

Als er meerdere acties moeten worden ondernomen, dienen bedrijven zich eerst te richten op de ernstigste gevolgen. En op die gevallen waarin vertraging leidt tot een onherstelbare situatie.