CNV Internationaal plaatst kanttekeningen bij beleid Ministerie Bu Ha Os

Focus meer op mensenrechten, vakbondsvrijheid en sociale dialoog

“De focus in de nota van Minister Kaag moet liggen op mensenrechten, vakbondsvrijheid en sociale dialoog. Die ligt nu veel teveel op economie; het versterken van een beter ondernemingsklimaat. En dat kan helemaal niet zonder een stabiele samenleving waarin ruimte is voor vakbonden. Juist daar schort het wereldwijd teveel aan”, zegt Arend van Wijngaarden voorzitter van CNV Internationaal.

Op donderdag 28 juni aanstaande overlegt de Tweede Kamer (Vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) over de nota van minister Kaag: ‘Investeren in perspectief. Goed voor de wereld, goed voor Nederland.’

Hoewel de voorzitter van CNV Internationaal een aantal positieve punten ziet in de nota zoals; versterkte aandacht voor het tegengaan van kinderarbeid, het bevorderen van leefbaar-loon binnen in een gehele keten van toeleveranciers en de inzet op onderwijs en werkgelegenheid voor jongeren, is de inhoud vooral gericht op economische diplomatie.

“En dat is te karig voor een nota die zich zowel op buitenlandse handel als op ontwikkeling samenwerking zou moeten richten”, aldus Van Wijngaarden, die zijn kanttekeningen op de nota in een brief aan de Vaste Kamercommissie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking kenbaar heeft gemaakt.

“Investeren in private sectoren heeft geen enkele zin als er nog mensenrechten worden geschonden en er geen vakbondsvrijheid of sociale dialoog in een land mogelijk is. Dus laten we bij het begin beginnen. Ik verwacht dat het Ministerie van Buitenlandse handel en Ontwikkelingssamenwerking eerst de focus legt op het ondersteunen van mensenrechten, het garanderen van vakbondsvrijheid wereldwijd en het versterken van de sociale dialoog, voordat we gaan investeren in de private sector”, aldus Van Wijngaarden.

De voorzitter verwijst daarbij naar een recent rapport van de wereldwijde vereniging van vakbonden ITUC. Daaruit blijkt dat vakbonden over de gehele wereld momenteel op non-actief worden gesteld. Het wordt vakbonden onmogelijk gemaakt zich te registreren en werknemers durven geen lid te worden van een vakbond omdat ze vrezen voor ontslag. Vakbondsleiders worden bedreigd of vermoord.

Van Wijngaarden: “De dreiging is soms zo groot dat wij bijvoorbeeld nu overwegen om het bestuur van onze vakbondspartner in Cambodja rondom de verkiezingen (red. juli 2018) voor hun veiligheid tijdelijk in een naburig land onder te brengen. Een ernstige ontwikkeling, daarom roepen wij alle leden van de Verenigde Naties op de fundamentele rechten voor de mens - waaronder vakbondsvrijheid- te respecteren, ook als ze die conventies niet hebben geratificeerd.”

Jongeren

Hetzelfde pleidooi voor een sociale dialoog geldt volgens de voorzitter van CNV Internationaal voor de aanpak van de zorgwekkend grote werkloosheid onder jongeren in ontwikkelingslanden. Structurele sociaaleconomische veranderingen voor jongeren worden niet bereikt door alleen projectmatig te werk te gaan en banen te creëren met donorgeld, maar door een constructieve tripartiete (werkgevers, werknemers en overheid) sociale dialoog die leidt tot stabiele samenleving met gebalanceerde arbeidsverhoudingen en fatsoenlijke banen.

Ambassades

Voor CNV Internationaal is economische diplomatie onlosmakelijk verbonden met mensenrechtendiplomatie. In de nota spreekt Minister Kaag echter voornamelijk over excellente dienstverlening van onze ambassades voor het MKB en voor startups. “Ik vraag me af hoe de minister waarborgt dat mensenrechten op de agenda van ambassades blijven staan?”, aldus Van Wijngaarden.

Handel

“Handelsverdragen moeten ook sancties bevatten als werknemersrechten worden geschonden, want vrijhandel mag niet leiden tot verslechtering van werknemersrechten. Daarom moeten werknemersbelangen in internationale handelsverdragen net zoveel aandacht krijgen als investeerdersbelangen”, aldus Van Wijngaarden.

Handelsverdragen bevatten steeds vaker zogenoemde ‘duurzaamheidshoofdstukken’, waarin de bescherming van werknemers is geregeld. Maar die afspraken zijn niet hard genoeg, volgens Van Wijngaarden. Op schendingen van werknemersrechten staan geen sancties, terwijl investeerders wel landen voor de rechtbank kunnen dagen als een regering een beslissing neemt die een negatief effect kan hebben op de winsten van dat bedrijf. Van Wijngaarden: “Laat de Internationale Arbeidsorganisatie ILO hierin een prominente rol spelen. Daar kan het ministerie zich hard voor maken.”

Gender

De laatste kanttekening die de voorzitter van CNV Internationaal plaatst bij de nota van Minister Kaag, betreft het feit dat de gender-problematiek terecht zeer sterk aanwezig is in de nota. “Maar het bevreemdt ons dat andere ministeries dit onderwerp minder hoog in het vaandel hebben. Van beleidscoherentie lijkt zo geen sprake. Daarom pleit ik voor een integrale agenda voor wat betreft gender."